انرژی هسته‌ای

 

 مقدمه
انرژی هسته‌ای از عمده‌ترین مباحث علوم و تکنولوژی هسته‌ای است و هم اکنون نقش عمده‌ای را در تأمین انرژی کشورهای مختلف خصوصا کشورهای پیشرفته دارد. اهمیت انرژی و منابع مختلف تهیه آن ، در حال حاضر جزء رویکردهای اصلی دولتها قرار دارد. به عبارت بهتر ، از مسائل مهم هر کشور در جهت توسعه اقتصادی و اجتماعی بررسی ، اصلاح و استفاده بهینه از منابع موجود انرژی در آن کشور است. امروزه بحرانهای سیاسی و اقتصادی و مسائلی نظیر محدودیت ذخایر فسیلی ، نگرانیهای زیست محیطی ، ازدیاد جمعیت ، رشد اقتصادی ، همگی مباحث جهان شمولی هستند که با گستردگی تمام فکر اندیشمندان را در یافتن راهکارهای مناسب در حل معظلات انرژی در جهان به خود مشغول داشته اند.
در حال حاضر اغلب ممالک جهان به نقش و اهمیت منابع مختلف انرژی در تأمین نیازهای حال و آینده پی برده و سرمایه گذاریها و تحقیقات وسیعی را در جهت سیاستگذاری ، استراتژی و برنامه‌های زیربنایی و اصولی انجام می‌دهند. هم اکنون تدوین استراتژی که مرکب از بررسی تمامی پارامترهای تأثیر گذار در انرژی و تعیین راهکارهای مناسب جهت تمیزتر و کاراتر نمودن انرژی و الگوی بهینه مصرف آن می‌باشد، در رأس برنامه‌های زیربنایی اکثر کشورهای جهان قرار دارد. در میان حاملهای مختلف انرژی ، انرژی هسته‌ای جایگاه ویژه‌ای دارد. هم اکنون بیش از 430 نیروگاه هسته‌ای در جهان فعال می‌باشند و انرژی برخی کشورها مانند فرانسه عمدتا از برق هسته‌ای تأمین می‌شود.
ذخایر و سرمایه گذاری جهانی انرژی
براساس گزارش وزارت صنایع فرانسه ، هزینه یک نیروگاه هسته‌ای 1400 مگا واتی معادل 15.4 میلیارد فرانک ، یک نیروگاه گاز سوز با همین ظرفیت 4.3 میلیارد فرانک و یک نیروگاه زغال سنگ یوز با ظرفیت مشابه 9 میلیارد فرانک ارزش دارد. در مقابل ، این امتیاز برای گاز ارمغانی به همراه ندارد. زیرا هزینه تولید هر کیلو وات ساعت برق تا 70 درصد به قیمت سوخت بستگی دارد.
بر اساس مطالعات انجام گرفته ، 43 سال دیگر نفت ، 66 سال دیگر گاز طبیعی و 233 سال دیگر زغال سنگ تمام خواهد شد، اما هنوز می‌توان ذخایر تازه کشف کرد. اورانیوم مورد نیاز تا 60 سال دیگر وجود دارد. رآکتورهایی که از نوترونهای سریع استفاده می‌کنند (سوپر _ فیکس در فرانسه) قادرند از یک واحد حجم اورانیوم ، هفتاد بار بیشتر از رآکتورهای کنونی انرژی بگیرند. نفت 34 درصد ، زغال سنگ 31 درصد ، گاز 22 درصد ، انرژی هسته‌ای 6 درصد ، سایر انرژیها 7 درصد.
تکثیر هسته‌ای به منظور کاهش هزینه‌ها
در مورد تولید انرژی باید به این نکته توجه کنیم که این انرژی چه خدماتی را ارائه می‌کند و با کدام هزینه ، که اکثرا مردم به دنبال خدمات بیشتر با دستیابی آسان و ایمنی بالا با هزینه کمتر هستند. در حال حاضر تولید برق گازی ارزانتر از دیگر سوختها می‌باشد و با سوخت زغال سنگ بیشترین هزینه را دارد. البته اگر موضوع عوارض آلودگی گاز کربنیک را فراموش نکنیم. در صورت وضع این مالیات ، بهای تولید گازی برق افزایش می‌یابد. در این میان انرژی هسته‌ای ، تقریبا از هرگونه بحران این چنینی به دور است.
برای ساخت یک بمب هسته‌ای با کمترین هزینه ، علاوه بر داشتن تأسیسات مربوطه ، لازم است پلوتونیومی در اختیار داشت که میزان ایزوتوپ 240 آن بیشتر باشد. این پلوتونیوم را می‌توان در یک رآکتور هسته‌ای غیر نظامی نیز تولید کرد. به همین دلیل است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین ، پیوسته رآکتورهای جهان را کنترل می‌کند.
کاربردهای علوم و تکنولوژی هسته‌ای
علیرغم پیشرفت همه جانبه علوم و فنون هسته‌ای در طول نیم قرن گذشته ، هنوز این تکنولوژی در اذهان عمومی ناشناخته مانده است. وقتی صحبت از انرژی اتمی به میان می‌آید، اغلب مردم ابر قارچ مانند حاصل از انفجارات اتمی و یا راکتورهای اتمی برای تولید برق را در ذهن خود مجسم می‌کنند و کمتر کسی را می‌توان یافت که بداند چگونه جنبه‌های دیگری از علوم هسته‌ای در طول نیم قرن گذشته زندگی روزمره او را دچار تحول نموده است. اما حقیقت در این است که در طول این مدت در نتیجه تلاش پیگیر پژوهشگران و مهندسین هسته‌ای، این تکنولوژی نقش مهمی را در ارتقاء سطح زندگی مردم ، رشد صنعت و کشاورزی و ارائه خدمات پزشکی ایفاء نموده است.
استفاده صلح آمیز از انرژی هسته‌ای
موارد زیر از مهمترین استفاده‌های صلح آمیز از علوم و تکنولوژی هسته‌ای می‌باشند:
استفاده از انرژی حاصل از فرآیند شکافت هسته اورانیوم یا پلوتونیوم در راکتورهای اتمی جهت تولید برق و یا شیرین کردن آب دریاها.
استفاده از رادیوایزوتوپها در پزشکی ، صنعت و کشاورزی
استفاده از پرتوهای ناشی از فرآیندهای هسته‌ای در پزشکی ، صنعت و کشاورزی
مزایا و معایب انرژیهای فسیلی و هسته‌ای
نیروی هسته‌ای با وجود خطرها و محدودیتها ، به دلیل تولید نکردن گاز گلخانه‌ای ، بر انرژیهای فسیلی برتری دارد. سوختهای فسیلی با تولید گازهای گلخانه‌ای در افزایش تعداد طوفانها و تغییرات آب و هوایی شدید خیلی موثر می‌باشد.
گازهای گلخانه‌ای
امتیاز و برتری انرژی هسته‌ای در این است که حتی یک مولکول گاز کربنیک از راکتور هسته‌ای به هوا نمی‌رود. در عوض اورانیوم مورد نیاز این راکتور باید با کامیونهایی که سوخت فسیلی (نفت) می سوزانند، حمل و نقل گردد. همچنین مراحلی که برای کار با اورانیوم انجام می‌شود، به سوخت نفتی نیازمند است. در مجموع هر کیلو وات ساعت برق هسته‌ای حدود 25 گرم گاز گلخانه‌ای تولید می‌کند. هر کیلو وات ساعت برف زغال سنگ سوز ، 650 تا 1250 گرم گاز کربینیک تولید می‌کند. همچنین برای تولید هر کیلو وات ساعت برق از نیروگاههای گاز سوز، 450 تا 650 گرم گاز کربنیک انتشار می‌یابد.
زباله‌ها
یک نیروگاه هسته‌ای صد مگاواتی سالانه پانصد تن زباله با درجه رادیو اکتیو ضعیف ، دویست تن زباله با درجه رادیواکتیو متوسط و 25 تن زباله با درجه رادیواکتیو شدید تولید می‌کند. در مقایسه ، یک نیروگاه برق زغال سنگ سوز 350 هزار تن زباله سخت (زباله‌های معدنی ، خاکستر و تفاله آهن) که صدها کیلو فلز سنگین نیز در میان آنها وجود دارد ، تولید می‌کند. البته پیشرفتهای فنی باید اجازه دهد که از این میزان زباله کاسته شود. با وجود این سوخت فسیلی از نظر تولید زباله پر بار هستند. اما گاز ، بجز گاز کربنیک ، تقریبا زباله یا تولید جانبی خطرناکی ندارد. رادیو اکتیویته نامرئی است، اما حتی ضعیفترین درجه رادیو اکنیویته که ممکن است برای محیط زیست مضر باشد، قابل ردیابی است. در نتیجه نیروگاههای هسته‌ای را می‌توان به خوبی کنترل کرد و در واقع کشف خطر آنها راحتتر از نیروگاههای گرمایی کلاسیک است.
بهداشت و سلامتی
انرژی هسته‌ای با مصارف غیر نظامی تا به حال کمتر از انرژیهای فسیلی قربانی گرفته است. یک نیروگاه هسته‌ای در شرایط فعالیت معمول و سالم مواد رادیواکتیو ساطع می‌کند. ولی میزان آسیب پذیری به مراتب کمتر از آزمایشهای رادیولوژیک و رادیواکتیویته طبیعی (رادون) است. سوختهای فسیلی نیز مقادیر زیادی از آلوده کننده‌های خطرناک را در هوا می‌پراکند که مضرات زیادی داشته و در اکثر موارد کشنده نیز می‌باشد.
آسیبهای وارد شده به زمین
طی مطالعات انجام گرفتته آسیبهای ناشی از سوختهای فسیلی با در نظر گرفتن آسیبهای مربوط به گازهای گلخانه‌ای تقریبا تا دو برابر آسیبهای انرژی هسته‌ای می‌باشد.
عمده کاربردهای انرژی هسته‌ای
انرژی هسته‌ای دارای کاربرد متعددی است که در یک تقسیم بندی کلی می‌توان کاربردهای نظامی و غیر نظامی یا صلح جویانه را برای آن نام برد. از آنجا که سیاست ج.ا.ایران استفاده صلح آمیز از مواد و انرژی هسته‌ای است، بحث این نوشتار پیرامون کاربردهای صلح آمیز انرژی هسته‌ای با تکیه بر فعالیتهای هسته‌ای صلح آمیز ج.ا.ایران می‌باشد. انرژی هسته‌ای بصورت صلح جویانه موارد مصرف گوناگونی دارد که به شرح آنها می‌پردازیم. (شایان ذکر است که آژانس بین المللی انرژی اتمی در این حوزه تحقیقات متعددی را انجام داده است که به مراحل کاربردی نیز رسیده‌اند.)
انرژی اتمی کاربردهای وسیعی در علوم و صنایع مختلف (پزشکی ، داروسازی ، صنایع غذایی ،‌ شاخه‌های مختلف صنعت ، کشاورزی ، رد یابی و ...) داشته و از این نظر خیلی حائز اهمیت است. به عنوان مثال برای رد یابی محل نشت در لوله‌های انتقال نفت و یا گاز که در زیر زمین بوده ، خیلی راحت با آشکار سازی نوترونهایی که به داخل لوله‌ها تزریق شده و از محل نشت خارج می‌شوند، پی برده و ... .
کاربرد انرژی اتمی در بخش بهداشتی
بر طبق آمارهای سازمان بهداشت جهانی ، میزان افراد سرطانی در کشورهای در حال توسعه تا سال 2015 هر ساله 10 میلیون نفر افزایش می‌یابد. این در حالی است که شیوه‌های زندگی در حال تغییر است. اکثر کشورهای در حال توسعه دارای متخصصین کافی در این زمینه یا دستگاههای رادیو تراپی نمی‌باشند تا بتوانند بطور موثر و ایمن با بیماران سرطانی خود تعامل کنند. در حدود 15 کشور آفریقایی و جند کشور آسیایی ، حتی یک رادیو تراپی نیز وجود ندارد. آژانس بین المللی انرژی اتمی در این زمینه برای کمک به کشورها برنامه‌هایی را تدارک دیده است. همجنین از تکنیکهای هسته‌ای در داروهای هسته‌ای نیز استفاده می‌شود و در طول سال اخیر آزانس 5 دوره آزمایش فقط در آسیای غربی در این خصوص برگذار نموده است.
سایر کاربردهای انرژی هسته‌ای
کاربردهای پزشکی: بطور کلی می‌توان موثر در ذیل را به عنوان مصادیق کاربرد تکنیکهای هسته‌ای در حوزه پزشکی نام برد.
تهیه و تولید رادیو داروی ید-131، حهت تشخیص بیماریهای تروئید و درمان آنها.
تهیه و تولید کیتهای رادیو دارویی جهت مراکز پزشکی هسته‌ای.
کنترل کیفی رادیو داروهای خوراکی و تزریقی برای تشخیص ودرمان بیماریها.
کاربرد انرژی اتمی در بخش دامپزشکی و دامپروری.
کاربرد تکنیکهای هسته‌ای در مدیریت منابع آب.
کاربرد انرژی هسته‌ای در بخش صنایع غذایی و کشاورزی.
کاربرد انرژی در صنایع.
کاربرد تکنیک هسته‌ای در شناسایی مینهای ضد نفر.
کاربرد انرژی اتمی در تولید الکتریسته.
انرژی هسته‌ای در ایران
جمهوری اسلامی ایران بیش از سه دهه است که تحقیقات متنوعی را در زمینه‌های مختلف علوم و تکنولوژی هسته‌ای انجام داده و براساس استراتژی خود ، مصمم به ایجاد نیروگاههای هسته‌ای به ظرفیت کل 6000 مگاوات تا سال 1400 هجری شمسی می‌باشد. در این زمینه ، جمهوری اسلامی ایران در نشست گذشته آژانس بین المللی انرژی اتمی ، تمایل خود را نسبت به همکاری تمامی کشورهای جهان جهت ایجاد این نیروگاهها و تهیه سوخت مربوطه رسما اعلام نموده است.

مراحل پرورش قارچ دکمه ای

 

هر واحد پرورش قارچ دکمه ای صرف نظر از مقیاس تولید چنانچه کمپوست مورد نیاز را خود تهیه نماید در کل دارای سه بخش تولید شامل بخش فرآوری کمپوست ـ بخش فرآوری خاک پوششی و بخش تولید قارچ می باشند که در عمل از امکانات فراهم شده در فرآوری کمپوست به منظور فرآوری خاک پوششی نیز می توان بهره برده و در واقع بخش فرآوری خاک پوششی فرعی و در اصل هر واحد پرورش قارچ دکمه ای که خود اقدام به تهیه کمپوست می نماید از دو بخش اصلی فراوری کمپوست و تولید قارچ تشکیل می گردد. عملیات فرآوری کمپوست را می توان در پیست های کمپوست سازی و سپس پاستوریزاسیون آن را در سالن های تولید و یا سالن خاصی که بدین منظور احداث گردیده انجام داد. با اجرای برنامه زمانبندی و استفاده از تکنیک های جدید در فرآوری کمپوست می توان ترتیبی اتخاذ نمود تا بطور متوالی سالن های تولید حداکثر در مدت زمانی 2 ماهه یک دوره کامل کاشت ـ داشت و برداشت را پشت سر بگذارند. با استفاده از این روش کشت و پرورش قارچ دکمه ای را که پیش از این در هر سال حدود 3 تا 4 دوره بیشتر اجراء نمی گردید به 5 تا 6 دوره افزایش داده و علاوه بر این با قفسه بندی نمودن سالن های تولید سطح زیر کشت هر سالن را حداقل به 2 برابر افزایش داده که تمام این عوامل در بالا بردن کارائی واحدهای تولیدی نقش بسزائی دارد.
یک دورۀ کامل پرورش قارچ دکمه ای از مرحلۀ کمپوست سازی تا برداشت معمولاً در پنج فاز به شرح زیر انجام میشود.
کمپوست سازی
در این عملیات که در دو مرحلۀ تخمیر و پاستوریزاسیون صورت می پذیرد مواد اولیه طبق فرمول از قبل تهیه و ضمن مخلوط نمودن آن ها به روش های معمول شرایطی فراهم می گردد تا در اثر انباشته شدن تودۀ مواد تخمیر لازم صورت پذیرد پس از سپری شدن این مرحله با اجرای عملیات پاستوریزاسیون کمپوست سازی تکمیل و عاری از میکرو اورگانیسم های نا خواسته تا حد امکان گردیده و بستری مناسب جهت تأمین مواد غذایی لازم برای پرورش قارچ دکمه ای فراهم می شود. موفقیت هر چه بیشتر در تولید قارچ دکمه ای تا حدود زیادی بسته به موفقیت در ساخت کمپوست بعنوان تنها منبع تأمین مواد غذایی جهت رشد قارچ داشته و چنانچه این عملیات مبتنی بر فراگیری علوم و دانش فنی مربوط و آموزش های لازم باشد پرورش قارچ دکمه ای کاری آسان و پر درآمد و موجب رضایت کامل پرورش دهندگان از هر حیث خواهد بود.
بذر زنی
پس از اتمام عملیات کمپوست سازی و خنک نمودن آن اقدام به بذر زنی نموده این کار را می توان در سالن پاستوریزاسیون و یا سالن های تولید بسته به روش های موجود انجام داد در هر حال میزان بذر مصرفی 3 تا 5 درصد وزن کمپوست موجود و بنابر سویه مناسب و انتخاب گردیده می باشد.انتخاب سویه مناسب موجب می گردد محصول تولید شده در شرایط نامساعد محیطی همچنین مقابله با بیماری ها مقاومت بیشتری از خود نشان داده و در شکل ظاهری و به تبع آن بازار پسندی محصولات تولیدی و حتی میزان باردهی بهترین حالت ممکن را داشته باشد.
پنجه دوانی
پس از انجام عملیات بذر زنی کمپوست مرحله پنجه دوانی که در واقع همان دورۀ کاشت و داشت قارچ های دکمه ای است آغاز و در حالیکه این دوره در سالن های تولید انجام می پذیرد می بایست تمامی شرایط لازم محیطی از قبیل دما شامل گرما و سرما ـ رطوبت ـ نور و تهویه به نحو مطلوب و متناسب با پرورش قارچ دکمه ای فراهم تا بتوان حداکثر محصول را به لحاظ کمی و کیفی بدست آورد. فراهم نمودن این شرایط کار چندان دشواری نبوده و با کسب دانش فنی لازم و استفاده از تأسیسات ارزان قیمت می توان به ایجاد محیطی مناسب جهت پرورش قارچ پرداخت.
برداشت
پس از سپری شدن دورۀ پنجه دوانی (کاشت وداشت) و رشد کامل ریسه ها در بستر شرایط محیطی را به گونه ای تغییر می دهیم تا قارچ استعداد خود را برای تولید اندام باردهی بروز داده و گره های اولیه در سطح بستر تشکیل گردد با تهویۀ مناسب و کاهش دمای محیطی این شرایط ایجاد و رشد سریع کلاهک را شاهد خواهیم بود باردهی محصول در دوره برداشت که معمولاً در زمانی به مدت 21 روز تا 30 روز انجام می شود. بستگی به پارامتر های متعددی از قبیل کمیت و کیفیت کمپوست، بذر انتخاب شده و ایجاد شرایط مطلوبی از عوامل محیطی در سالن ها همچنین مدیریت مبارزه با آفات و بیماری ها داشته که در هر صورت و حتی در شرایط نامطلوب و به کارگیری روش های غیر حرفه ای و سنتی انتظار می رود از هر تن کمپوست موجود در سالن های تولید بین 16 تا 18 درصد محصول یعنی 160 تا 180 کیلوگرم قارچ تازه با تعریف شرایط فعلی این صنعت در کشور حاصل که به تناسب هزینه های اجرایی و فروش محصول بدست آمده به صورت فله ای و بعنوان محصول درجه 2 حداقل 100 درصد سودآوری به ازاء هزینه های انجام گردیده عاید تولید کنندگان خواهد کرد. مجدداً یادآوری می گردد ارقام فوق در بدترین شرایط تولید موسوم به تولید نا مطلوب در نظر گرفته شده .
نظافت
سالن های تولید قارچ باید در طی دورۀ کاشت ـ داشت و برداشت فاقد هر گونه آلودگی بوده و رعایت اصول بهداشتی و نظافت سالن ها تا حد زیادی در سلامت محصول تأثیر داشته لیکن تولید کنندگان چه قبل از آغاز به کار در سالن های تولید و چه در حین اجرای دورۀ پرورش قارچ از روش های متفاوتی در حفظ بهداشت محیط استفاده مینماید. آموزش کارکنان ـ رعایت اصول بهداشتی ـ اجرای برنامه های بهداشتی در احداث واحد های تولیدی و نیز بکار¬گیری موانع فیزیکی از جمله روش هایی در مبارزه آفات و بیماری هاست اما آنچه که بعنوان یک اصل کلی در مقابله با آفات و بیماری ها درنظر گرفته می شود و پیشگیری و نه مبارزه است که با کسب دانش لازم مقابله و پیشگیری کار سختی نخواهد بود در هر صورت برای هر محصولی وجود آفات و بیماری ها اجتناب ناپذیر بوده اما در نظر داشتن این نکته ضروری است که توجه به مسئله آفات و بیماری های خاص سالن های تولید امنیت سرمایه گذاری را تأمین و بی تفاوتی نسبت به آن البته خساراتی را در بر خواهد داشت.

ساخت DVD های ویدئویی با Vso ConvertXToDVD 4.0.6.316

  

Vso ConvertXToDVD 4.0.6.316  از قدرتمند ترین نرم افزار برای تبدیل فیلم های خود به DVD های ویدئویی می باشد. این نرم افزار با پشتیبانی از طیف وسیعی از فرمت های ویدئویی، قابلیت تبدیل هر ویدئویی را یک DVD دارد. از فرمت هایی که توسط این نرم افزار پشتیبانی می شوند. می توان به این موارد اشاره کرد: Xvid, MOV, VOB, Mpeg, Mpeg4, MP4, AVI, WMV, DV

ویژگی های کلیدی نرم افزار Vso ConvertXToDVD 4.0.6.316:
-پشتیبانی وسیع از فرمت های ویدئویی: avi, divx, xvid, mov, mkv, flv , mpeg1, mpeg2, mpeg-, nsv, dvr-ms, ts, ifo, vob, asf, wmv, realmedia, rm, rmvb, ogm
-ساخت منو های DVD همراه با قالب های مختلف و اضافه کردن پس زمینه و موزیک و ویدئو به آن
-رمز گذار سریع و با کیفیت بالا، به طور متوسط کمتر از 1 ساعت برای هر فیلم
-تنظیمات پیشرفته برای زیرنویس ها
-خروجی استاندارد برای کلیپ های ویدئویی
-بهینه سازی شده برای ویندوز های 32/64 بیت
-و...  

مراحل پرورش کرم ابریشم

 

کرم ابریشم بیش ازچهار هزارسال توسط مردم پرورش داده می شد این کارنخستین بار در چین در حدود ۲۶۰۰ سال قبل از میلاد مسیح آغازشد چینی ها رازتهیه ابریشم را سالها مخفی نگه داشتند ودر اروپا و خاورمیانه تجارت می کردند. اماسرانجام به دست آوردن ابریشم از طریق کرم ابریشم توسط مردم دیگرکشورها یاد گرفته شداخیرا یاد گرفته ایم ازمواد مصنوعی موادی شبیه به ابریشم بسازیم اما تقاضا برای ابریشم طبیعی هنوزبالاست وکرم های ابریشم به خاطر تولید نخهای ابریشمی به کاربرده می شوند.عمل پروراندن کرم ابریشم نوغانداری نامیده می شود یک کرم بالغ طول قدش به پنج تا هفت سانتی مترمی رسد او یک کارگرشگفت انگیز است فقط در طی چند روز یک کرم ابریشم تنها پیله ای می تند که می تواند ششصد متر نخ ابریشم ازآن برداشت کرد اما بازبه بیست و پنج هزارپیله نیاز است تا نیم کیلونخ ابریشم خام تولیدشود
امروزه بیشترنخ ابریشم به وسیله چین وهندوستان تولید می شود
هرسال۶۰۰۰۰ تن ابریشم خام تولید می شود و تبدیل به پیراهن – لباس – روتختی – پرده و دیگر فراورده ها می شود .این یک صنعت بزرگ است مخصوصا در چین ده میلیون کشاورزچینی کرم ابریشم پرورش می دهند .
دردنیاانواع مختلفی ازکرم ابریشم برای تولید ابریشم مورداستفاده قرارمی گیردحتی نوعی از کرم ابریشم پیله را با همکاری کرم دیگری می تند و نخ دولایه تولید می کنند.اگر چه نخهای مصنوعی مانند نایلون و پولیستر وجود دارند که محکمتر وارزان تر از ابریشم هستند و قیمت آنها پایین تر است اماابریشم به یک کالای تجملی تبد یل شده است و هنوز مورد تقاضا است زیرا در نگاه و احساس عالی است.
مراحل پرورش کرم ابریشم :
تفریخ : خروج کرم ازتخم را تفریخ گویند که در شرایط مساعد سیزده روز طول می کشد پس ازاینکه اولین آثار تفریخ مشاهده شد لازم است جهت تفریخ یکنواخت به مدت چهل وهشت ساعت دراتاقی کاملا تاریک که دارای دمای ۲۵ درجه سانتیگراد و هشتاد درصد رطوبت داشته باشد قرار گیرد.رنگ تخم ها در ابتدا آبی روشن است که درست قبل از خارج شدن کرم ها ازتخم تیره رنگ می شوند
کرم جوان :
کرم ابریشم معمولا دارای پنج مرحله تغذیه و چهارمرحله پوست اندازی است که به هر مرحله از تغذیه (سن) و به هر مرحله از پوست اندازی (خواب ) گفته می شود . می توان گفت که کرم ابریشم دارای ۵ سن و ۴ خواب است سنین ۱و۲و۳ را( کرم جوان) گویند.سنین کرم جوان حدود یازده روزطول می کشد.
کرم بالغ:
سنین ۴و۵ به نام کرم ابریشم بالغ نامیده می شود که ۱۵-۱۶ روز به طول می انجامد در پایان سن پنجم کرمها از اشتها افتاده واز تغذیه باز می مانند جثه آنها کوچک شده و به رنگ زرد و شفاف درمی آیند که دراین زمان با   گذاشتن وسایل پیله تنی بر روی کرمها موجبات تنیدن پیله فراهم می آید.
عادت غذایی کرم ابریشم :
کرم ابریشم از برگ درخت توت برای تغذیه استفاده می کند و هیچ غذای دیگری را نخواهد خورد برگ های توت باید بلا فاصله بعد از بیرون آمدن کرم از تخم دراختیارش قرار گیرد برگهای تازه و لطیفی که مورد نیاز کرم جوان است دراوایل بهار در دسترس است .برگهای کهنه در سه مرحله اول زندگی کرم ابریشم (کرمهای جوان) بسیارخشن است در دوره چهارم و پنجم زندگی (کرم های بالغ) می توانداز برگهای سخت و خشن استفاده کنند.برگها باید عاری از مواد آفت کش باشند.یعد از جمع آوری مقدار زیادی از شاخه های درخت توت با برگ های تازه به عنوان ذخیره غذایی باید آنها را به مدت سه دقیقه در محلول گند زدا قرار داد. سپس برگها باید در زیر شیر آب خوب شسته شود تا تمام برگها خوب پاک و شسته شود زیرا می تواند باعث کشته شدن کرم های ابریشم شودبعد با تکان دادن آب اضافی برگها گرفته شده و در کیسه های پلاستیکی و جای خنک نگه داری شود.
تشکیل پیله:
ابتدای هرتابستان پروانه کرم ابریشم ازپیله خارج می شود پروانه ماده پس ازجفت گیری ۴۰۰ تخم کوچک می گذارد  طی تقریبا دوهفته یک کرم ابریشم ۳میلی متری ازتخم خارج می شود به آنها برگ درخت توت سفید داده می شودکه حریصانه آنها را می بلعند سپس طی چهار مرحله پوست اندازی می کنندتا کاملا بالغ شوند .بعد ازحدود یک ماه هرکرم ابریشم شروع به  ریسیدن پیله اطراف خودش می کند این کار به وسیله غده ترشح کننده کرم ابریشم انجام می شود.
کرم ابریشم یک تارابریشمی نازک ترشح می کند و بعد با چسبی که تهیه می کند پیله را به صورت سطح صافی به هم می چسباند این کار سه روز و سه شب طول می کشد که بسته به خصوصیات نوع وروش پرورش کرم ابریشم ،یک پیله می تواند وزنی در حدود ۵/۱ تا ۵/۲ گرم داسته باشد.
اگر چه پیله به عنوان محصول اصلی استفاده نمی شود در عوض برای تهیه ابریشم خام به کار می رود دو تا سه روز بعد از تشکیل پیله کرم درون آن به شفیره تبدیل می شودو تقریبا بعد از دو هفته به صورت پروانه از پیله خارج می شود . ازشفیره کرم ابریشم برای تهیه غذای ماهی – لوازم دارویی و آرایشی می شود.
باید توجه کنید که طول رشته نخ ابریشمی یک پیله ممکن است ۳۰۰تا ۹۰۰ متر باشد خروج پروانه از پیله می تواند این رشته نخ را تکه تکه کند در حالی که ابریشم از پیله کامل که شفیره داخل آن است به دست می آید.
در یک مزرعه پرورش کرم ابریشم پروانه های بالغ فقط به اندازه مورد نیازاجازه دارند از پیله خارج شوند باقیمانده به وسیله گرما در درون پیله کشته می شوند برای اینکه ابریشم بتواند ریسیده و به پارچه تبدیل شود.
پروانه کرم ابریشم رنگ متمایل به زرد با بدنی کلفت و پرموى دارد.
عمر پروانه بالغ مد ت بسیار کوتا هی است به اندازه کافی طولانی برای این که پروانه بتواند تخمگذاری کند.

پرورش ماهیان خلیج فارس در ایران

 

آبزی پروری در ایران بر خلاف بیشتر کشورهای آسیایی به عنوان یک فعالیت و حرفه سنتی محسوب نمی گردد. اولین فعالیت در زمینه آبزی پروری در سال 1927 آغازگردید واولین مزرعه پرورش ماهیان گرم آبی در سال 1961 به بهره برداری رسید.
نظر به ویژگیهای آب و هوایی، کشاورزی و مسائل فرهنگی اجتماعی ایران به جز در نواحی ساحلی در سایر نقاط استفاده از ماهی و سایر آبزیان در عادات غذایی مردم وجود نداشته است. ولی با توجه به افزایش جمعیت به نسبت2/3 درصد و محدودیت در منابع پروتئینی دامی می توان ماهی را به عنوان منبع ارزشمندی از پروتین محسوب کرد.
خلیج فارس :
خلیج فارس یکی از گرمترین مناطق آسیا و دارای مساحتی معادل 850/233 کیلومتر مربع به طول 940 کیلومتر و عرض متوسط 288 کیلومتر به عمق متوسط 38 متر و حداکثر 288 متر می باشد. که از اروند رود تا دریای عمان امتداد پیدا می کند.
دمای آب آن بین40ـ3/12 درجه سانتیگراد و شوری آن ppt 50ـ37 می باشد. دمای متوسط آب دریای عمان به دلیل عمق بیشتر و ارتباط با اقیانوس پایینتر از خلیج فارس و حدوداً بین 23ـ8/19 درجه سانتیگراد است.
در ایران پرورش ماهی در آبهای خلیج فارس در مراحل اولیه خود بسر می‌برد. بنا به نظر پرفسور آجیوس از انجمن بین المللی ماهیان دریایی، در میان کشوهای خاور دور و نزدیک ایران با توجه به نوار ساحلی منحصر به فرد خود دارای موقعیتی ممتاز در زمینه پرورش ماهیان دریایی می باشد.
منافع ملی :
برنامه ریزیها و تحقیقات مقدماتی جهت پرورش ماهیان استخوانی در خلال سالهای 98ـ97 در مرکز تحقیقات خوزستان وسازمان آموزش و تحقیقات شیلات ایران آغاز گردید.
در حال حاضر نقش پرورش ماهی به عنوان یک بخش مهم جهت افزایش و تثبیت تولید ماهی مشخص گردیده است . در ایران با توجه به عدم تمایل مردم به مصرف ماهی و عدم استفاده از آن در برنامه غذایی خود و همچنین سرانه پایین مصرف ماهی  و فاصله آن با سرانه مصرف جهانی نقش پرورش ماهی به عنوان عامل مهمی در جهت افزایش تولید و ارتقاء مصرف آن مشخص گردیده است.
بدین منظور مطالعه بر روی قفس و پن جهت پرورش ماهی آزاد دریای خزر، ماهی قزل آلا رنگین کمان، ماهیان خاوریاری ، کپور ماهیان و 14 گونه از ماهیان دریایی مطرح شده است.
با بهبود مدیریت ، ارتقاء تکنولوژی تغذیه و آگاهی بیشتر نسبت به انتخاب مکان پرورش با توجه به تاثیرات متقابل آن با محیط آبی، می توان انتظار داشت که این امر نقش بسزایی در آبزی پروری و رونق اجتماعی و اقتصادی مناطق ساحلی ایران داشته باشد.
برنامه های آبزی پروری دولت ایران عبارتند از :
انتقال تکنولوژی آبزی پروری به ایران ، آماده سازی و اقدامات اولیه جهت تکثیر ماهیان آب شور دست یافتن به منظور رسیدن بازارهای جهانی و افزایش سرانه مصرف ماهی .
پتانسیل :
ایران درصورت بکارگیری تکنولوژی پیشرفته دارای پتانسیل بالایی جهت گسترش ذخایر ماهیان آب شور می باشد.
با ارزیابیهای انجام شده توسط دولت پیش بینی می شود از طریق پرورش ماهیان دریایی در قفس تولیدی معادل 8000 تن برای سواحل دریای خزر وحدود 25000 تن در سواحل خلیج فارس و دریای عمان حاصل گردد.
نمونه های معرفی شده جهت پرورش در قفس گونه های :
حلوا سفید (Pampus argenteus) خامه ماهی (Chanos chanos) ، سوکلا (Rachycentron canadum) باس دریایی آسیایی (Latea calcarifer) صافی ماهی (Siganus canalicalatus) و شانک ماهیان (Sparidenten hasta) صبیتی (Pcanthopayrus latus) می باشد.
جدول یک، با مقایسه میزان رشد گونه های مورد نظر برای پرورش در ایران پتانسیلهای این گونه ها را جهت پرورش مشخص می سازد.
گونه های انتخاب شده :
نظر به گسترش جهانی آبزی پروری و روند رو به رشد تقاضا برای محصولات دریایی مسلماً در ایران جهت تولید اقتصادی این محصولات در ابتدای امر از گونه هایی نظیر شانک و سوکلا ماهیان که دارای ویژگیهای مناسب پرورش هستند، استفاه خواهد شد.
هامور ، سوکلا ، سرخو و صافی ماهیان دارای اختصاصات خوب جهت پرورش نظیر حرکت دسته ای (Schooling) و قدرت تطبیق در شرایط قفس را می باشند.
سوکلا ماهیان در طبیعت از بنتوزها تغذیه می کنند ولی در شرایط پرورشی به راحتی به غذای دستی و پلت عادت پیدا می کنند. بر خلاف صبیتی ، هامور و شانک ماهیان به خوبی شرایط حمل و نقل و تراکم را تحمل می کنند.
صبیتی و شانک ماهیان مولدی که از وزن یک گرم تا بلوغ را در قفس پرورش پیدا می کنند، دارای استرس کمتر، تخمهایی با کیفیت بالاتر و تعداد لارو بیشتری نسبت به مولدین دریایی ( غیر پرورشی) می باشند پرورش سوکلا ماهیان با توجه به رشد زیاد آن دارای ارزش اقتصادی بالایی است ( درشرایط مناسب از نظر دما و غذا دهی از 32 گرم طی 4/11 ماه به 8 کیلوگرم رسیده است).
پرورش توام میگو و خامه ماهی با توجه به ضریب تبدیل غذایی (FCR) پایین نتایج خوبی را نشان داده است.
شانک ماهی اروپایی نیز دارای پتانسیل بالایی جهت پرورش در ماههای سرد سال می باشد. به عنوان مثال در امارات و عمان وزن این ماهی در قفسهای پرورشی دور ازساحل به 550-450 گرم می رسد.
در میان کشورهای مجاور ، کویت دارای سابقه تحقیقاتی و عملی در زمینه پرورش هامور ماهیان ، صافی ، شانک ماهیان باله زرد و آبی و نیز آداپته کردن گونه هایی نظیر باس دریایی اروپا جهت تکثیر و پرورش می باشد.
تحقیقات و اطلاعات مورد نیاز :
شناسایی بهتر نواحی پراکنش لارو ماهیانی نظیر سوکلا و حلوا سفید و نیز عوامل تاثیر گذار در انتخاب مکان زندگی ،تخم ریزی و رشد آنها در طبیعت و از طرفی اقتصادی  کردن  پرورش این گونه ها امری ضروری بنظر می رسد.
تحقیق بر روی تکثیر سوکلا ماهیان به عنوان گونه مطرح پرورشی می تواند مشکلات و موانع احتمالی توسعه صنعت پرورش گونه های آب شور را آشکار سازد.
ماهی سیم (Abramis brama) گونه مناسبی جهت پرورش به صورت توام می‌باشد. همچنین پرورش توام این ماهی در قفس نیز امکان پذیر است ولی با توجه به حساسیت این ماهی نسبت به کاهش اکسیژن پیدا کردن گونه های مناسبتر یا آداپته کردن و اصلاح نژاد این گونه ها جهت عادت پذیری بر محیط پرورش ضروری بنظر می رسد.
در حال حاضر در دنیا اطلاعات کمی در مورد تغییرات مرفولوژیکی مراحل مختلف زندگی تن ماهیان و سرخوماهیان در طبیعت موجود می باشد. بدین جهت به منظور کاهش هزینه های تولید و افزایش کیفیت لارو این ماهیان تحقیقات بیشتری برای کشف روشهای جدید در زمینه تکثیر و پرورش اقتصادی این دوگونه و گونه حلوا سفید لازم می باشد. با توجه به فراوانی منابع داخلی آب شور و موقعیت ممتاز ایران می توان به منظور پرورش صافی ماهی و سایر گونه های لب شور بررسیهای بیشتری انجام داد. از دیگر مواردی که می تواند کمک شایانی به صنعت پرورش ماهیان دریایی نماید، تغذیه می باشد که در این خصوص بدست آوردن جیره غذایی مناسب و دارای پروتئین بالای گیاهی برای گونه های گیاهخوار نظیر صافی ماهیان و نیز جیره غذایی مغذی و کامل جهت تغذیه شانک ( با توجه به رشد پایین آن در طول دوره پرورش 200-5 گرم) مورد نیاز است.  

گونه ها	وزن رها سازی	تراکم رهاسازی	دوره پرورش	وزن نهایی
هامور ماهیان	50 گرم	۳0-۴0/ متر مکعب	8-7 ماه	۷00-۵00 گرم
صبیتی	۱/۵گرم	25/ متر مکعب	12 ماه	۷00-۵00 گرم
شانک	۱/۵گرم	25/ متر مکعب	12 ماه	۷۰0-۳۵0 گرم
صافی ماهی	۳/۵گرم	25/ متر مکعب	11 ماه	3۵0-3۰0 گرم
باس دریایی آسیایی	100 گرم	40/ متر مکعب	7-6 ماه	۶۰0-۵۵0 گرم
سوکلا	30 گرم	7-6/ متر مکعب	12-11 ماه	۷-۶ کیلو گرم

نمونه هایی از پتانسیل رشد گونه های انتخاب شده جهت پرورش در ایران 

ضروریات :
گسترش پرورش ماهیان آب شور در ایران بسته به نیاز بازار به محصولات دریایی می باشد. قیمت محصولات را عوامل زیادی از جمله عادات غذایی ( ذائقه) مصرف کنندگان ، کیفیت، رقابت و نوع آن تعیین می کنند با توجه به اینکه در ایران تغییرات قیمت محصولات دریایی برای مصرف کنندگان حائظ اهمیت می باشد، افزایش قیمت این محصولات کاهش تمایل مردم به خرید محصولات فوق مخصوصاً ماهیان پرورشی گونه های دریایی که مصرف کنندگان شناخت کمتری نسبت به آنها دارند، می شود.
تا کنون دولت جهت ترغیب فرهنگ آبزی پروری و آبزی مصرفی اقدام به برپایی نمایشگاههای عرضه ماهی دوره های آموزش  طبخ ماهی و  برنامه های مستند تلوزیونی در رادیویی نموده است. هر چند که شاید در ابتدا با توجه به عدم وجود سایتهای مناسب جهت پرورش ماهیان آب شور گسترش این امر شاید دچار محدودیتهایی شود.
چشم انداز :
در سالهای اخیر افزایش تقاضا برای ماهیانی نظیر صبیتی، هامور ماهیان و نیز سود بالای پرورش این ماهیان نظر سرمایه گذاران ایران را به این صنعت جلب کرده است. و سرمایه گذاریهای جدید برای پرورش ماهیان فوق در سواحل بوشهر و قشم رو به افزایش می باشد.
اگر چه آزمایشاتی مبنی بر تولید گونه های جدید ماهیان آب شور در حال انجام است ولی تاکنون عملا در اروپا گونه ای جایگزین برای ماهیانی نظیر باس دریایی و شانک که امروزه در حال افت ارزش می باشد پیدا نشده است.
میزان موفقیت در پرورش گونه های جدید ماهیان آب شور با تولید انبوه این گونه ها و بدست آوردن قیمت تمام شده واقعی آنها بدست خواهد آمد.
شیلات نیز جهت گسترش ذخایر گونه های وحشی ( غیر پرورشی) در نظر دارد از طریق تکثیر مصنوعی و رهاسازی آنها در دریا اقداماتی صورت دهد.